XX əsrin ortalarında İranda urbanizasiya prosesinin nəzəri təhlili Theoretical Analysis of Urbanization Processes in Iran in the Middle of the Xx Century Теоретический анализ урбанизационного процесса в иране в середине xx века

İranda kənd əhalisinin şəhərlərə mühacirətinin əsas səbəblərinin mahiyyəti iqtisadi, ictimai, siyasi, mədəni, yaşayış mühiti və ya bütün bu səbəblərin məcmusu ilə bağlıdır. Bu səbəblər həm də mühacirətin zəruri şərtləri kimi qəbul edilir. Kənd həyatı ilə şəhər həyatının cazibədarlığı arasında sıx əlaqələr vardır. Bu prosesdə iki əsas qüvvə işirak edir: kəndin dəf etmə qüvvəsi və şəhərin cəzb etmə qüvvəsi. Şəhərlərdə çox münasib peşə tapmaq, yüksək gəlir götürmək, şəhərin sosiomədəni imkanlarından istifadə etmək (məktəb, universitet, xəstəxanalar, istirahət, peşə seçimi azadlığı, dəyərlərin seçilməsində olan azadlıqlar və s.) imkanları kənddən şəhərə mühacirəti stimullaşdıran ən mühüm amillərdən sayılır. Kənd əhalisinin şəhərlərə mühacirətinin səbəbləri təhlil olunarkən şəhərlərdə mövcud olan iqtisadi imkanlar və ictimai xidmətlər əsas götürülür. Bir çox alimlər bu fikirdədirlər ki, kənd əhalisinin şəhərlərə mühacirətini təşviq edən ən əsas amillər kənd ictimaiyyətində olan dəf etmə qüvvəsinin fəaliyyətidir və bu tarixi şəraitlə müəyyən olunur. Bu baxışa görə kənd təsərrüfatı sahəsində istehsalın təmin olunması sisteminin yararsız olması və ənənəvi istehsal sistemi vahidlərinin tənəzzülü, kənd həyat meyarlarının məhv olması, kənd təsərrüfatı məhsullarına qiymət qoyma sisteminin olmaması və kənd təsərrüfatı məhsullarının idxalı və ixracatı haqqında siyasətin olmamasıdır.