Mövzu hədislərin uydurulma səbəbləri Reasons for the Fabrication of Certain Hadiths Причины подделки хадисов
Xülasə
Məlumdur ki, Qur’ani-Kərimin ilahi bir kəlam və Allahın xüsusi mühafizəsi altında olması, onun təhrif olmasına böyük bir maneə təşkil etmişdir. Hər şeydən əvvəl bəzi müsəlmanların savadsızlığı, mənfəətpərəstliyi, məzhəb təəssübü, yanlış milliyyətçilik anlayışı və s. nəticəsində Hz. Peyğəmbərin hədisləri arasına mövzu rəvayətlər də daxil edilmişdir. Tarix boyu İslam dinini zəiflətmək və onu müsəlmanların nəzərində dəyərsiz vəziyyətə salmaq istəyənlər bu fəaliyyətlərdə yaxından iştirak etmiş və bəzən bu məramlarını dilə gətirmişlər. Biz bu məqalədə mövzu hədislərin məfhumi mənası, hədis uydurma fəaliyyətinin başlanması və bunun səbəblərini araştıraraq, bu mövzuya elmi baxımdan yanaşmağa çalışdıq.
It is known that the Qur’an’s being a divine word and under the protection of Allah, has protected it from distortion. Firstly, at the result of some Muslims’ ignorance, sectarian fanaticism, self-interest, false nationalism concepts, etc., some forged hadiths were fabricated and falsely attributed to the Prophet Muhammad. Throughout history, those who wanted to weaken Islam and trivialize it in the eyes of Muslims, actively took part in these activities and sometimes openly expressed their intention. In this article, by investigating the conceptual meaning of the term’the forged hadith’ as well as the beginning of hadith fabrication and its reasons, I have attempted to approach the subject academically.
Açar Sözlər
Mövzu, Hədis, Uydurma, İslam, Məzhəblər
Maudu, Hadith, Falsification, İslam, Denominatons
Referanslar
- Buhari, Muhammed b. İsmail (v. 256/870), Sahih-i Buhari Muhtasarı Tecrid-i Sarih, (çeviri, tahric ve notlar Abdullah Feyzi Kocaer), Hüner yayınları, Konya, 2004.
- Kandemir, M. Yaşar, Mevzu, DİA, XXIX, 2004.
- Əbu Zəhrə, Muhəmməd Əhməd, əl-Məzəhibul-İsləmiyyə, Misir, tarixsiz.
- əl-Ədəvi, Abdullah b. Hüseyin Xatir əl-Məliki, Laqtud-dürər bi şərhi mətni Nuhbətil-fikər, Misir, 1322.
- Əhməd Əmin, Fəcrul-İslam, Misir, 1959.
- İbn Ərraq, Əbül-Həsən Əli b. Muhəmməd əl-Kinani (v. 963/1556), Tənzihuş- şəriatil-mərfua anil-əxbariş-şəniatil-mövzua, Misir, 1375.
- İbnul-Cövzi, Əbul-Fərəc Cəmləddin əl-Qurəşi (597/1201), Mövzuat, Matbaatul- Məcd, 1386-1388 / 1966-1968.
- İbn Əbi Hatim, Əbu Muhəmməd Əbdürrəhman ər-Razi (h. 327/938), əl-Cərh vət- Tadil, I-V, Heydərabad, 1952.
- İbnu`l-Kayyim el-Cevziyye, Uydurma Hadisleri Tanıma Yolları, (tercüme ve tahric: Hanifi Akın), Karınca yayınları, İstanbul, 2004.
- İbn Quteybə, Əbu Muhəmməd Abdullah b. Müslim (v. 276/889), Təvilu Müxtəli- fil-Hədis, Misir, 1966.
- Kandihlevi, M. Yusuf, Muhtasar Hayatü`s-Sahabe, Ravza yayınları, (tercüme: Mustafa Kasadar: Osman: Rahmi Eyidenbilir), İstanbul, 2000.
- Kandemir M. Yaşar, Mevzu Hadisler (Menşei - Tanıma yolları - Tenkidi), Gaye Matbaacılık, Ankara, 1991.
- Uğur, Mücteba, Ansiklopedik Hadis Sözlüğü, Ankara, 1992.
- Yıldırım, Enbiya, Hadis Problemleri, Rağbet yayınları, İstanbul, 2001.
- Zəhəbi, Əbu Abdullah Muhəmməd b. Əhməd (v. 748/1347), Mizanul-İtidal fi naqdir-rical, I-III, Misir, 1325.