Hz. Peygamber'in Gönderdiği Seriyyelerin Karakteristik Özellikleri ve Sîfülbahr Seriyyesi Characteristic Features of the Military Campaigns of Prophet Muhammad and the Military Campaign of Sif al-Bahr Характерические особенности военных походов Пророка Мухаммеда и военный поход Сифульбахр
Öz
Hz. Peygamberin gazveleri başta olmak üzere kendisinin katılmayıp ashabından birinin komutasında gönderdiği seriyyeler dünya siyasî ve askerî tarihinde çok önemli bir yere sahiptir. Bu faaliyetlerde asıl hedef İslâm'ı tebliğ etmek, müslümanlara yönelik düşmanca hareketleri bertaraf edip İslâmî tebliğin önündeki engelleri kaldırmak ve barış için gerekli şartları sağlayarak insan hak ve hürriyetlerini garanti altına almak olmuştur. Bu harekâtlarda Hz. Peygamber ve ashabı ne ilk saldıran taraf olmuş ne de kan akıtma ve tahribata yönelmiştir. Bilakis elde edilen büyük başarıya veya fethedilen geniş toprak parçasına nispetle bu harekâtlar insanlık tarihinde en az kanın aktığı ve insan unsurunun ön planda tutulduğu askerî ve siyasî faaliyetlerin başında gelmiştir. Ashabın ileri gelenlerinden Ebû Ubeyde b. elCerrah’ın komutasındaki Sîfülbahr seriyyesi de, gerek askerî sefer sırasında karşılaşılan ilginç olaylarla ve gerekse düşmana gözdağı vermekle yetinip herhangi bir savaş ve tahribat ortamı oluşturmadan sağ salim geri dönmesiyle bu tür seriyyelerin güzel örneklerinden birini teşkil etmektedir.
The Campaigns (ghazwa) in which the Prophet was present and the expeditions (sariya) which the Prophet sent under leadership of one of his Companions played an important role in political and military history of the world. The main goal of these activities was to promote Islam, remove obstacles for Islamic mission by eliminating hostilities towards Muslims, and guaranteeing human rights and freedoms through ensuring the necessary conditions for peace. During these activities the Prophet and his Companions neither were the first attacking side, nor who tended to cause bloodshed and destruction. But rather these activities were among those of military and political actions with less bloodshed and where human element was kept in the foreground. The Sifulbahr expedition which was sent under command of Abu Ubaidah ibn al-Jarrah, one of prominent Companions, represents one of the finest examples of this kind of expeditions during which the army encountered interesting events and turned back contented with intimidating enemy without creating any war and destruction environment.
Anahtar Kelimeler:
Seriyye, Gazve, Cihad, Hz. Muhammed, Ebu Ubeyde b. el-Cerrah, Sîfülbahr
Sariya, Ghazwa, Jihad, Prophet Muhammad, Abu Ubaidah ibn al-Jarrah, Sifulbahr
Referanslar
- Ahmed b. Hanbel, Müsned, (thk. Ahmed Muhammed Şakir), I-VI, Kahire 1955.
- Aydınlı, Osman, Aşere-i Mübeşşere’den Ümmetin Emini Ebu Ubeyde b. el-Cerrah, İstanbul 2015.
- Belâzûrî, Ahmet b. Yahya b. Câbir, Ensâbü’l-eşrâf, (thk. Muhammed Hamidullah), I, Kahire 1959.
- Buhârî, Muhammed b. İsmail, Sahîhu’l-Buhârî, I-VIII, İstanbul 1981.
- Dârimî, Abdullah b. Abdurrahman, Sünenü’d-Dârimî, (thk. Mustafa Dîb el-Bûğâ), I-II, Dımeşk 1991.
- Davudoğlu, Ahmed, Sahîh-i Müslim Tercüme ve Şerhi, I-XI, İstanbul 1979.
- Diyarbekrî, Hüseyin b. Muhammed b. Hasan, Târîhu’l-hamîs fî ahvâli enfesi nefîs, I-II, Beyrut ts.
- Ebû Dâvud, Süleyman b. Eş’âs es-Sicistânî, Sünen-i Ebû Dâvud, I-II, Beyrut 1988.
- Fayda, Mustafa, “Cerîb”, DİA, İstanbul 1993, VII, 402.
- Gelişim-Hachette, “İspermeçet Balinası”, Alfebetik Genel Kültür Ansiklopedisi, İstanbul 1983.
- Halebî, Ali b. Burhaneddin, İnsânu’l-uyûn fî sîrati’l-emîni’l-me’mûn (es-Sîratü’l-Halebiyye), I-II, Beyrut 1980.
- Hamidullah, Muhammed, Hazreti Peygamberin Savaşları, (trc. Salih Tuğ), İstanbul 1991.
- Hamidullah, Muhammed, İslam Peygamberi, (trc. Salih Tuğ), I-II, İstanbul 2003.
- İbn Habib, Ebû Ca‘fer Muhammed, el-Muhabber, (thk. IlseLichtenstadter), Beyrut t.s.
- İbn Hacer, Şihâbüddîn Ahmed b. Ali, Fethu’l-Bârî bi şerhi Sahîhi’l-Buhârî, I-XVII, Mısır 1959.
- İbn Haldûn, Abdurrahmân, Kitâbü’l-İber ve Dîvânü’l-mübtede’ ve’l-haber fî eyyâmi’l-Arab ve’l-Acem ve’l-Berber ve men âserahüm min zevi’s-sultâni’l-ekber, I-VII, Mısır 1867.
- İbn Hibbân, Ebu Hâtim Muhammed b. Hibbân b. Ahmed, es-Sîratü’n-nebeviyye ve ahbâru’l-hulefâ, Beyrut 1987.
- İbn Hişâm, Ebû Muhammed Abdülmelik, es-Sîretü’n-nebeviyye, (thk. Mustafa es-Sakka ve arkadaşları), I-II, Beyrut t.s.
- İbn Kesîr, Ebu’l-Fidâ İsmâil, es-Sîratü’n-nebeviyye, (thk. Mustafa Abdülvâ-hid), I-IV, Kahire 1964.
- İbn Mâce, Hâfız Ebû Abdullâh Muhammed b. Yezîd el-Kazvînî, Sünen-i İbn Mâce, I-II, İstanbul 1981.
- İbn Manzûr, Ebu’l-Fadl Cemâlüddîn Muhammed b. Mükerrem, Lisânü’l-Arab, I-XV, Beyrut t.s.
- İbn Sa‘d, Ebû Abdullâh Muhammed, et-Tabakâtü’l-kübrâ, I- VIII, Beyrut t.s.
- İbn Seyyidinnâs, Ebu’l-Feth Muhammed b. Muhammed, Uyûnü’l-eser fî fünûni’l-megâzî ve’ş-şemâil ve’s-siyer, (thk. Muhammed el-Îd el-Hadravî - Muhyiddîn Mistû), I-II, Beyrut 1992.
- Kallek, Cengiz, “Vesk”, DİA, İstanbul 2013, XLIII, 70.
- Köksal, M. Asım, İslam Tarihi, I-XII, İstanbul 1981.
- Mahmudov, Elşad, “Sebep ve Sonuçları Bağlamında Hz. Peygamber’in Savaşları (Gazve ve Seriyyeleri) Üzerine Bazı Notlar ve İstatistikler”, Bakı Dövlet Univer-siteti İlahiyat Fakültesinin Elmi Mecmuası, sa. 4, Sentyabr (Eylül) 2005, s. 55-96.
- Mahmudov, Elşad, “Sîfülbahr Seriyyesi”, DİA, XXXVII, İstanbul 2009, s. 156-157.
- Müslim, Ebu’l-Hüseyn Müslîm b. el-Haccâc el-Kuşeyrî, el-Câmiu’s-Sahîh, (thk. Muhammed Fuad Abdülbâki), I-V, Kahire 1991.
- Nesâî, Ahmed b. Şuayb, Sünenü’n-Nesâî, I-V, Beyrut 1988.
- Önkal, Ahmet “Cüheyne”, DİA, İstanbul 1993, VIII, 107.
- Özdemir, Serdar, “Seriyye”, DİA, İstanbul 2009, XXXVI, 565.
- Şâmî, Şemseddin Muhammed b. Yusuf, Sübülü’l-hüdâ ve’r-reşâd fî sîreti hayri’l-‘ibâd, (nşr. Mustafa Abdülvâhid ve dğr.), I-X, Kahire 1395-1415/1975-1995.
- Taberî, Ebu Ca‘fer Muhammed b. Cerîr, Târîhu’r-rusûl ve’l-mülûk, (thk. Muhammed Ebu’l-Fadl İbrahim), I-XIV, Kahire t.s.
- Tirmizî, Ebu Îsâ Muhammed b. Îsâ, el-Câmiu’s-Sahîh, (thk. Ahmed Muhammed Şâkir-Kemâl Yûsuf el-Hûd), I-V, Beyrut 1987.
- Vâkıdî, Muhammed b. Ömer, Kitâbü’l-megâzî, (thk. M. Jones), I-III, Beyrut 1984.
- Yâkût el-Hamevî, Ebu Abdullah b. Abdullah, Mu‘cemü’l-büldân, (thk. Ferid Abdülazîz el-Cündî), I-VII, Beyrut 1990.
- Zürkânî, Muhammed b. Abdülbâkî b. Yûsuf, Şerhu’l-mevâhibi’l-ledünniyye, I-VIII, Kahire 1325.