Articles
Beyzavi və onun Füzuli adına Əlyazmalar İnstitutunda muhafizə olunan “Ənvarut-Tənzil və Əsrarut-Təvil” təfsirinin əlyazma nüsxələri
Manuscript Copies of Beyzavi and His Commentary "Anvar al-Tanzil wa Asrar al-Tawil" Preserved at the Fuzuli Manuscript Institute
Хранение рукописей комментариев «Анвар ат-Танзиль ва Асрар ат-Тавиль» Бейзави в Институте рукописей имени Физули
Məqalə məhşur alim, müfəssir kimi taninan Qazi Beyzavinin həyatyaradıcılığına və “Qazi təfsiri” adı ilə məhşur olan “Ənvarut-Tənzil və ƏsrarutTəvil” əsərinə həsr olunmuşdur. Qeyd etmək lazımdır ki, bu əsər Osmanlı zamanında saray və mədrəsələrdə dərs kitabı olaraq tədris olunurdu. Məqalədə həmçinin AMEA M.Füzuli adına Əlyazmalar İnstitunda mühafizə olunan yuxarıda qeyd edilən əlyazma nüxsələrinin elmi-poliqrafik təsfiri verilir. Alimin azərbaycanlı olduğu məqalədə qaynaqlar vasitəsi ilə araşdırılaraq təsdiqlənmişdir. Bu təfsirin “Dirayət” təfsirləri içərisində özünə məxsus xüsusi yeri olduğu vurğulanmışdır.
The given article is dedicated to the life and creation of the famous scholar and outstanding exegete of Koran Gadi Baydawi and his work “Anvarut-tanzil va asrarut-tavil”, famous under the title “Gadi tafsiri”. It’s worth noting that during the reign of Ottomans this work was widely used in the palace and medrese as manual. In the article scientific-paleographic descripition of the above mentioned manuscript copies, kept at the Institute of Manuscripts named after M.Fuzuli under ANAS have also been given. Based on the investigations, carried out over the sources, the author’s Azerbaijani origin has been proved. His “Gadi tafsiri” occupied special place among “Dirayat” exegesis of Koran.
Данная статья посвящена жизни и деятельности знаменитого учёного и видного деятеля в сфере экзегена Корана Гади Байдави и его произведению «Анварут-танзил ва асрарут-тавил», известного под названием «Гади тафсири». Стоит отметить, что во времена правления Османов это произведение применялось во дворце и в медресе в качестве учебного пособия. В статье также дается научно-палеографическое описание экземпляров рукописи вышеуказанного произведения, хранящихся в Институте Рукописей имени М. Физули при НАНА. На основе исследований, проведённых над источниками, было доказано азербайджанское происхождение автора. Его произведение «Гади тафсири» занимает особое место среди толкований «Дираят» Корана.
Bilmen Ö. Nasuhi. Büyük Tefsir Tarihi, Ankara, 1960.
Bursalı M. T. Osmanlı müəllifləri, İstanbul,1333/1914.
Cevdet Bey.Tefsir Tarihi, İstanbul, 1927.
Davudi. Tabaqatul-Müfəssin, Beyrut, Tarixsiz.
Fehmi Edhem Karatay. Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi Arapça yazmalar katalogu, İstanbul, 1962.
Əli Əkbər Dehxuda. Lüğətnamə, “B” maddəsi №2, Tehran, 1967.
ƏYİ, C- 627/9580, Beyzavi, Ənvarut-Tənzil və Əsrarut-Təvil, səh. 1b-2a.
ƏYİ, C-634, Beyzavi, həmin əsər, səh. 242a.
Fehrist məxtutat məktəbət Köprülü. İstanbul: 1406/1986.
İslam Ansklopedisi,Türkiye Diyanet Vakfı, İstanbul,1992.
İslam Alimleri Ansklopedisi,Türkiye Gazetesi, İstanbul (tarixsiz), VIII.
Şərifov K. Azərbaycan müfəssirləri, s.797. Azərbaycan Respublikası Z. Bünyadov adına Şərqşünasliq İnstitutu, Azərbaycan Şərqşünaslıq Elminin inkişaf yolları, Akad. Vasim Məmmədəliyevin anadan olmasınin 70 illiyinə həsr olunmuş Beynəlxalq Elmi Konfransın materialları, Bakı, 27-28 iyun 2013.
Şərifli K. Əbdülqəni Nuxəvi Xalisəqarizadə Kitabxanasının Kataloqu, I, Bakı, 2009.
Katib Çələbi, “Kəşfuz-Zunun an Əsməil-Kutub val-Funun”, İstanbul, 1941.
Mahmud Bəysuni Fudə, Nəşətut-Təfsir və Mənacihuhu, Qahirə, 1986.
Məcmuatut -Təvasir, İstanbul 1984.
Şəmsəddin Sami, Qamusul-Əlam, II, 1316/1889.
Turqut. A. Tefsir Usülu ve Kaynakları, İstanbul,1991.
Turqut A. K. Kerim ansklopedisi,İstanbul,1995.
Türkiye Yazmaları kotoloğu, Başkanlıq basım evi, Ankara, 1985.
There are 20 references in total.
Show More References
Downloads
Article Information
- Article Type Articles
- Submitted June 30, 2014
- Published June 30, 2014
- Issue № 21(21) June 2014
- Section Articles