The Role of Hazrat Aisha in the Islamic Knowledge Tradition İslâmî İlim Geleneğinde Hazreti Âişe’nin Rolü
Abstract
İslâmî ilim geleneğinin pîri addedilen Hazreti Âişe sahabenin bütününü geride bırakarak ulaşılmaz bir zireveye ulaşmış ve ilim söz konusu olduğunda “kilit” rol oynamıştır. Öndekilerin şehadetiyle insanların en bilgilisi odur. “Müksirûn” tabir edilen ve Efendimiz’den hadis nakleden 7 insandan birisidir. Rivayet ettiği hadislerin sayısı bakımından bu sıralamada 4. sırada yer alıyor olsa da o, gerek rivayet ettiği beyanların siyak ve sibakına muttali olması gerek o beyandan çıkması muhtemel hükme menat olabilecek gerçek sebebe olan ıttılaı ve gerekse sadece kendisinin şahidi olduğu bilgileri aktarması açısından listenin başında bulunanlardan da önde bir konuma sahiptir. Zira başta en çok hadis rivayet eden Hazreti Ebû Hureyre, Abdullah İbn-i Ömer ve Abdullah İbn-i Abbâs olmak üzere yüzlerce sahabe, ondan yeni şeyler öğrenme ve ona müracaat ederek bildiklerini doğrulatma lüzumunu hissetmiş vegelip ona talebe olmaktan müstağni olamamışlardır. İşte birkaç örnek:
İslâmî ilim geleneğinin pîri addedilen Hazreti Âişe sahabenin bütününü geride bırakarak ulaşılmaz bir zireveye ulaşmış ve ilim söz konusu olduğunda “kilit” rol oynamıştır. Öndekilerin şehadetiyle insanların en bilgilisi odur. “Müksirûn” tabir edilen ve Efendimiz’den hadis nakleden 7 insandan birisidir. Rivayet ettiği hadislerin sayısı bakımından bu sıralamada 4. sırada yer alıyor olsa da o, gerek rivayet ettiği beyanların siyak ve sibakına muttali olması gerek o beyandan çıkması muhtemel hükme menat olabilecek gerçek sebebe olan ıttılaı ve gerekse sadece kendisinin şahidi olduğu bilgileri aktarması açısından listenin başında bulunanlardan da önde bir konuma sahiptir. Zira başta en çok hadis rivayet eden Hazreti Ebû Hureyre, Abdullah İbn-i Ömer ve Abdullah İbn-i Abbâs olmak üzere yüzlerce sahabe, ondan yeni şeyler öğrenme ve ona müracaat ederek bildiklerini doğrulatma lüzumunu hissetmiş vegelip ona talebe olmaktan müstağni olamamışlardır. İşte birkaç örnek:
Keywords:
prophet, law, literature
peygamber, hukuk, edebiyat
References
- Ahmed b. Hanbel, el-'İlel ve ma'rifetü'r-ricâl, Ebû Abdullah Ahmed b. Muhammed eş-Şeybânî, thk. Vasiyyullah b. Muhammed Abbas, Beyrut: el-Mektebetü'l-İslâmiyye, 1988.
- Ahmed b. Hanbel, el-Müsned, thk. Ahmed Muhammed Şâkir, Kâhire: Dârü'l-Hadîs, 1995.
- Ahmed b. Hanbel, Fezâilü's-sahâbe, thk. Vasiyyullah b. Muhammed Abbas, Mekke: Câmiatu Ümmi'l-Kurâ, 1983.
- Ahmed b. Hanbel, Kitâbü'z-zühd, thk. Muhammed Celal Şeref, [y.y.]: Dârü'l-Fikri'l-Câmiî, 1984.
- Beyhakî, es-Sünenü'l-kübrâ, Haydarabad: Dâiretü'l-Maârifi'l-Osmâniyye, 1344.
- Beyhakî, Şu'abü'l-îmân, thk. Ebû Hacer Muhammed Zaglûl, Beyrût: Dârü'l-Kütübi'l-İlmiyye, 1990.
- Buhârî, el-Câmi‘u’s-sahîh, Ebû Abdullah Muhammed b. İsmâil el-Buhârî, İstanbul: el-Mektebetü'l-İslâmiyye, 1979.
- Darekutni, es-Sünen, thk. Abdullah Hâşim Yemânî Medenî, Medîne: Dârü'l-Mehâsin Li't-Tıbâa, 1966.
- Dârimî, es-Sünen, Ebû Muhammed Abdullah b. Abdurrahmân b. Fazl Dârimî, 255/868: thk. Fevvâz Ahmed Zümerli, Hâlid es-Sebi’ Alemî, Beyrût: Dârü'l-Kitâbi'l-Arabî, 1987.
- Ebû Dâvûd, es-Sünen, Süleymân b. Eş’âs b. İshak el-Ezdî Ebû Dâvûd esSicistânî, thk. Muhammed Avvâme, Cidde: Dârü’l-Kable li’s-Sekâfeti İslâmiyye, 1998.
- Hâkim en-Nîsabûrî, el-Müstedrek ale's-sahîheyn, Ebû Abdullah İbnü'l-Beyyî Muhammed Hâkim en-Nîsabûrî, Haydarabad: Dârü'l-Kütübi'l-İlmiyye, 1915.
- İbn Asakir, Târîhu medîneti dımaşk. / Ebü'l-Kâsım Sikatüddin Ali b. Hasan b. Hibetullah İbn Asakir, 571/1176 : thk. Muhibüddin Ebû Saîd Amrevi. -- Beyrut : Dârü'l-Fikr, 1995/1415.
- İbn Hacer, el-İsâbe fî temyîzi's-sahâbe, Ebü'l-Fazl Şehâbeddîn Ahmed b. Hacer el-Askalânî, thk. Sa’d b. Nasır b. Abdullah el-Azîz eş-Şeserî, thk. Âdil Ahmed Abdülmevcûd, Ali Muhammed Muavviz, Beyrût: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1995.
- İbn Hacer, Tehzîbü't-Tehzîb, Beyrût: Dâru İhyâi't-Türâsi'l-Arabî, 1991.
- İbn Kesir, el-Bidâye ve'n-nihaye / Ebü'l-Fida İmadüddin İsmail b. Ömer İbn Kesir, 774/1373 . -- 4. bs. -- Beyrut : Mektebetü'l-Maârif, 1981.
- İbn Sa`d, Kitâbü't-Tabakati'l-kebir = et-Tabakatü’l-kübra. / Ebû Abdullah Muhammed b. Sa'd b. Meni' Zühri İbn Sa’d, 230/845 : tahkik Ali Muhammed Ömer. -- Kahire : Mektebetü’l-Hanci, 2001/1421.
- İmâm Mâlik, el-Muvatta, Ebû Abdullâh el-Asbahî el-Himyerî Mâlik b. Enes, 179/795: thk. Takîyyüddîn Nedvî, Beyrût: Dârü'l-Kalem, 1991.
- Taberânî, el-Mu'cemü'l-evsât, Ebü'l-Kâsım Süleymân b. Ahmed b. Eyyûb el-Lahmî et-Taberânî, thk. Mahmûd b. Ahmed Tahhân, Riyâd: Mektebetü'l-Maârif, 1985.
- Tirmîzî, el-Câmiü's-sahîh, Ebû İsâ Muhammed b. İsâ b. Sevre es-Sülemî et-Tirmizî, thk. Ahmed Muhammed Şâkir, 2. bs. Kâhire: Mustafa el-Bâbî el-Halebî, 1975.
- Zehebî, Siyeru a'lami'n-nübela thk. Şuayb el-Arnavût, Hüseyin Esat 3. bs. Beyrut : Müessesetü'r-Risale, 1985.