Müasir Azərbaycan cəmiyyətinin demokratikləşməsi prosesi və İslam dini The Process of Democratization of Modern Azerbaijan and the Islamic Religion Процесс демократизации современного азербайджана и исламская религия
Xülasə
Bəşəriyyətin tarixi boyu bütün ictimai sistemlərdə dinin mövcudluğu hamı tərəfindən qəbul olunan faktdır. Dini dünyagörüşün ümumi, universal xarakteri belə bir fikir yürütməyə əsas verir ki, ona ictimai praktikanın və elmi idrakın inkişaf etməməsi nəticəsində bəşəriyyətin səhvi kimi baxılması – öyrənilməsində birtərəfliliyə, mahiyyətdən uzaqlaşmağa gətirib çıxara bilər. Fransız maarifçiliyinə məxsus olub sonralar marksizm tərəfindən onlardan əxs edilən dinə “yalan”, “illüziyalı şüur”, “xalq üçün tiryək” kimi yanaşma uzun müddət dini təcrübənin xüsusiyyətinin dərinliyinə varmağa, onun özünəməxsusluğunu və sosiomədəni əhəmiyyətini dərk etməyə imkan verməmişdir. Hesab edirik ki, dinə hər şeydən əvvəl sosiomədəni institut kimi baxılmalıdır. Bu cür baxış onun əhəmiyyətlilik dairəsini, insan varlığının fundamental aspektlərinə aid olan simvollar və dəyərləri müəyyənləşdirməyə imkan verir. Həmçinin din cəmiyyətdə müstəqil sosial institut kimi digər sosial institutlarla sıx əlaqədə fəaliyyət göstərir.
In all the human story the existance of the religion is accepted by all regardless the social systems. The general and universal character of the religion makes a conception that considering the religion as an “human mistake” resulted from the absence of social practice and science can lead to neutralism and immaterial. The author is based on the establishment of tolerantism in our republic which is very essensial for democratic and legitmate state and emphisize that state agencies have registrated more than 350 religion bodies and 30 of them are non islamic (protestant, provaslav, judish, molokan) .The main goals of the Islam are to save the social justice, equlity of all the human beings and to keep the islam religion out from unsensible ideas and changes.
Açar Sözlər
cəmiyyət, din, islam, demokratikləşmə, dini şüur, tolerantlıq
society, religion, Islam, democratization, religious consciousness, tolerance
Referanslar
- “Azərbaycan” qəzeti. Azərbaycan prezidenti İlham Əliyevin nitqi. 08.04.2011-ci il. 2.Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası. Bakı: “Qanun”, 2008, 144 s. 3.Masse A. İslam. Bakı: Azərbaycan Ensiklopediyası, 1992, 256 s.
- Rüstəmov Y. Fəlsəfənin əsasları. Bakı: “Elm”, 2004, 499 s.
- Fərhadoğlu M. Fəlsəfənin əsasları. Bakı: “Maarif”, 1996, 392 s.
- Димитров И.С. Религиозные искания Исаака Ньютона // Вопросы фило- софии. Москва: 1991, № 6, c. 58-67.
- Современная западная философия. Словарь. (Сост.: Малахов В.С., Фигатов В.П.). Москва: Политиздат, 1991, 414 с.
- Шарков Ф.И., Родионов А.А. Социология. Москва: “Экзамен”, 2005, 155 с.
- http://artema.fopf.mipt.ru/lib/phil/gaisenberg.html.
- http://freedomhouse.org/religion/publications/rfiw/fig1.htm.
- http://azerbaijan.az/Generallnfo/FaditionReligion/traditionReligionr.html.