Azərbaycan xalqının tarixi bəlkə də dünyanın ən mürəkkəb tarixə malik olan xalqlarından birinin tarixidir. Təbii ki, bu mürəkkəblik əgər bir tərəfdən onun coğrafi baxımdan Şərqlə Qərbin birləşdiyi məkanda yerləşməsindən irəli gəlirsə, digər tərəfdən bu mürəkkəbliyi onun qədimliyi şərtləndirir. Həmçinin, üçüncüsü bu mürəkkəbliyin içində onun, yəni türk-oğuz yurdu olan Azərbaycanın türkologiya elmində son illərə qədər mövcud olmuş qənaətə görə regional baxımdan türklüyün “əsas ana vətəni” Orxon-Yenisey hövzəsindən çox-çox uzaqlarda yerləşməsi faktı da durur. Məhz oğuz-türk torpağı olan Azərbaycanın “türkün ana vətəni”ndən, OrxonYenisey hövzəsindən çox-çox uzaqlarda yerləşməsi türkoloqları həmişə düşündürmüş, bəzi məqamlarda isə onları hətta çaşdırmışdır da. Belə ki, onlar həmişə aşağıdakı suallara cavab axtarmağa çalışmışlar. Azərbaycan ərazisində məskun olan xalq türk mənşəlidirmi? Əgər türk mənşəlidirsə, bu ərazilərə nə zaman köç etmişdir? Onun “türkün ana vətəni”ndə olan etnoslarla, xalqlarla əlaqələri nə şəkildədir? Yəqin ki, bu suallar XI əsrdə M.Kaşğarini də düşündürmüş və o, bu regiona yaxşı bələd olmadığına görə Azərbaycan türklərindən bəhs etməmiş, onlar haqqında danışmamışdır.