Zərdüştilikdə dini və ictimai baxışlar Religious and Social Views in Zoroastrianism Религиозные и социальные взгляды в зороастризме

Qədim zamanlarda Şərq dünyasının, o cümlədən Azərbaycan xalqının mədəni və ictimai həyatına təsir göstərmiş və hal-hazırda cəmiyyətdə ünsürlərini qoruyub saxlayan dinlərdən biri də Spitman Zərdüşt tərəfindən yaradılan Zərdüştilik dini olmuşdur. Bu dinin yaranması qədim dövrlərə gedib çıxdığı və zamanla siyasi quruluşa görə ardıcılları təqib olunub, müqəddəs kitabları Avesta dəfələrlə məhv edildiyi üçün Zərdüşt haqqında olan məlumatlar qeyri-dəqiq bir xarakter daşıyır. Məhz elə bu səbəbdəndir ki, Zərdüştün əfsanəvi, ya da tarixi şəxsiyyət olması, onun adının mənası, yaşadığı dövr və məkan, həyatı alimlər arasında hələ də mübahisəli məsələ olaraq qalmaqdadır. Bütün bu məsələlər özlüyündə bir tədqiqat işi olduğuna görə biz məqaləmizdə bu mübahisələrə toxunmayacağıq. Sadəcə olaraq Zərdüştilikdə olan dini və ictimai fikirlərin mahiyyətindən onun dini kitabı olan Avestaya əsaslanaraq bəhs edəcəyik. Avestanın bizim dövrümüzə gəlib çatan forması beş kitabdan Videvdat, Yasna, Vispered, Yaşta və Bundehiştdən ibarətdir. Kiçik Avesta isə Avestadan götürülmüş dualar və vəcd halında söylənilən kəlamlar toplusudur.