Azərbaycanda din-dövlət münasibətləri The Religion-State Relations in Azerbaijan: From Theoretical and Practical Aspect На статью мусаевой шахлы муса гызы «религиозно-государственные отношения в азербайджане с теоретико-практической призмы»
Xülasə
Azərbaycanda din-dövlət münasibətləri Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının müvafiq müddəaları ilə “Dini etiqad azadlığı haqqında” Qanunla və digər qanunvericilik aktları ilə tənzimlənir. Azərbaycan Respublikasında din-dövlət münasibətlərinə konstitusiya prizmasından baxdığımızda ölkədə din ilə dövlət qanunlar çərçivəsində bir-birinə müdaxilə etmir və din-dövlət münasibətləri dövlətçiliyə və dövlətə faydalı olacak tərzdə qaşılıqlı yardımlaşma surəti ilə həyata keçirilir. Dövlət hüquqi qanuni işlərin tərtibində nə dini nə də fəlsəfi qəbulu əsas alır. Burada dövlət heç bir dinə üstünlük vermir; yəni, hər hansı bir din dövlət dini və ya məcburi din kimi müəyyən edilmir. Bütün dinlər və dini qurumlar qanun qarşısında bərabərdir. İnsan ləyaqaətini alçaldan və ya insanpərvərləik prinsiplərinə zidd olan dinlərin (dini cərəyanların) yayılması və təbliği qadağandır.
Shahla MUSAYEVA The basic object of a given article is to point out the theoretical and practical features of the religious-state relations in Azerbaijan. In this respect the Constitution of the Azerbaijan Republic and Act of “Religious liberty” were the source of handling, as well as other literature and articles published on this theme were looked over. The Constitution of the Azerbaijan Republic and Act of “Religious liberty” and the explanations in this context clarify the Azerbaijani model of the religion-state relation and religious freedom and the theoretic aspect of this matter. But for practical view of this problem I have researched the organizations regulating the religion-state relations in the country and the reforms on this field and the religious communities and organisations functioning in the country.
Açar Sözlər
Din, dövlət, qanun, tolerantlıq
Religion, state, rule, tolerance
Referanslar
- Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası, 2009.
- “Dini Etiqad Azadlığı Haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu.
- Gerhard Robbers, “AB Yasalarının Din-Devlet İlişkisine Etkisi”, Avrupa Birliği Ülkelerinde Din-Devlet İlişkisi, Editörler: Ali Köse, Talip Küçükcan, İstanbul, “İSAM” Nəşriyyatı-2008.
- Elmira Süleymanova, “Din və İnsan Hüquqları”, Heydər Əliyev və Azərbaycanda Din Siyasəti: Gerçəkliklər və Perspektivlər, (3-4 Aprel, 2007, Beynəlxalq Konfransın materialları), s. 113.
- Elsevər Səmədov, Azərbaycanda Din-Dövlət Münasibətləri və Dini Təhsilin Formalaşması, AMEA, Bakı-2009.
- Rafiq Əliyev, Dövlət və Din, Bakı-2004.
- Müşfiq Məmmədoğlu və Musa Nəbioğlu, “İlahiyyat Mədrəsəsi”, Təhsil Jurnalı, N: 5 (88), 31 May 1994.
- Grace Davie, “AB Yasalarının Din-Devlet İlişkisine Etkisi”, Avrupa Birliği Ülkelerinde Din-Devlet İlişkisi, Editörler: Ali Köse, Talip Küçükcan, İstanbul, “İSAM” Nəşriyyatı-2008.
- Anar Qafarov, “Heydər Əliyev və Din” Heydər Əliyev və Çağdaş Azərbaycan Dövlətçiliyi, İstanbul-2007.
- İradə Hüseynova və Samir Pişnamazzadə, “Heydər Əliyev və Azərbaycanda Dini Dəyərlərin İnkişafı”, Dövlət və Din: İctimai fikir toplusu, DQİDK, Bakı, May-2008, 2 (6), s. 71, 82.
- Ə.C. Qurbanov, Beynəlxalq Münasibətlərdə Din-İslam Amili, Bakı-2000.
- Ceyhun Məmmədov (DQİÜDK-nin İctimai məsələlər və analitik təhlil şöbəsinin müdiri), “Azərbaycanda Dini Dözümlülük Ənənələrinin Bərqərar olmasında Heydər Əliyevin Rolu”, Heydər Əliyev və Azərbaycanda Din Siyasəti: Gerçəkliklər və Perspektivlər, (3-4 Aprel, 2007, Beynəlxalq Konfransın materialları).
- Aleksandr İşeyin. “Dahi Şəxsiyyət”, Dövlət və Din: İctimai fikir toplusu, DQİDK, Bakı, May-2008, 2 (6).
- Şeyxulislam Allahşükür Paşazadə, “Heydər Əliyev İslam Dünyasının Tarixi Şəxsiyyətlərindən Biri Kimi”, Dövlət və Din: İctimai fikir toplusu, DQİDK, Bakı, May-2008, 2 (6).
- Gennadi Zelmanoviç, “Heydər Əliyev Dünahsı”, Dövlət və Din: İctimai fikir toplusu, DQİDK, Bakı, May-2008, 2 (6).
- Hidayət Orucov, “Milli-mənəvi dəyərlərimiz”, Dirçəliş-XXI əsr jurnalı, 1999.
- Vasim Məmmədəliyev və Malik Qarayev, “İlahiyat Fakültəsi” BDU İlahiyyat Fakültəsi Elmi Məcmuə, №:01 (01), 2004, s. 16.
- Gülşən Hüseynova, “Qarşılıqlı Əməkdaşlığın Uğurlu Nəticələri”, Respublika, 16 aprel, 2003, s. 7.
- Abdulvahab Taştan, “Azerbaycanda Sosyal-Kültürel Değişme, Din ve Dinsel Canlanma”, Bilig: Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 25: 1-39, Ankara, 2001.
- Cahan Əliyeva, “Bakıda bibliya institutu var, bu barədə hamı bilirmi?”, Azərbaycan, 18 May 1994, s. 13.
- Elçin Əsgərov, Xristian Təriqətçi Missioner Təşkilatları Azərbaycanda Siyasi, Mənəvi və İdeoloji Təxribat, Bakı, 1997.
- Ali Erbaş, “Hıristiyan Misyonerliğinə Genel Bir Bakış”, Sakarya Universitesi İlahiyat Fakultesi Dergisi, Sayı 7, 2003.
- Ramil Əliyev, “Dövlətçiliyimizin Möhkəmlənməsində Dini Dəyərlərin Rolu”, Heydər Əliyev və Azərbaycanda Din Siyasəti: Gerçəkliklər və Perspektivlər, (3-4 Aprel, 2007, Beynəlxalq Konfransın materialları).
- Sevinc Aslanova, Krişnacılık ve Azerbaycandakı Faaliyetleri Üzerine Bir Araştırma, (Yüksek Lisans Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2000.