Articles
İslam Məzhəbləri Tarixində Təkfir
İslam məzhəbləri tarixinə nəzər salsaq hicri birinci əsrdə müsəlmanlar arasındakı daxili mübarizə nəticəsində mübahisə obyektinə çevrilən təkfir mövzusunun müxtəlif İslam məzhəbləri tərəfindən öz metodlarına uyğun bir şəkildə müzakirə edildiyini görərik. Mövzu ilk dəfə ciddi bir şəkildə xaricilik (xəvaric) cərəyanının müxtəlif qolları tərəfindən müzakirə edilmişdir. Nəhrəvanda bir çox tərəfdarını itirən, daha sonra bir məzhəb kimi fonnalaşan və başqa görüşlərə qarşı dözümsüzlüyü ilə seçilən bu sərt təbiətli cərəyan böyük günah sahibinin kafir olduğu görüşünü müdafiə edirdi.
Takfir is one of the controversial themes in the history of Islamic sects. There were many groups in Islamic tradition who declared other groups a kafir (unbeliever). In this article we discussed the conception of takfir in the history of Islamic sects and revealed main Islamic sects' point of view in this subject.
ALBANİ, M.Nasiruddin, Fitnətu’t-təkfir, www.dkh-ıslam.com/Files/PDF/Gcneral/FitnahtuTakfccr.doc.
AMİLİ, Bəhaəddin, Məşriqu ’ş-şəmseyn və iksini ’s-səadəteyn, Qum, 1398.
AMİLİ, əl-İntisar, Beyrut, 1422, C. 1, səh. 107-209.
BAGDADİ, Əbdülqahir, əl-Farq beynə’l-firaq, tərcümə edən: E. Ruhi Fığlah, Ankara, 2005.
BƏHRANİ, İbn Meysəm, Qavaidu İ-məram fi ilimi ’l-kəlam, Qum, 1398.
BƏHRANİ, Yusif, əl-Hədəiqu’n-nadira fi əhkəmi ’l-itrəti ’t-tahira, təhqiq edən: Muhammədtəqi İrəvani, Qum: Cəmaatu'l-müdərrisin, tarixsiz, C. 5.
BƏSƏTİ, Əbu’l-Qasim, əl-Bəhs an ədilləti ’t-təkfir və’t-təfsiq, təhqiq edən: İmam Hənəfi Seyyid Abdullah, Qahirə, 2006/1427.
CELİ, M. Ahmed, Çağdaş Haricilik Düşüncesi Tekfir ve Hicret Cemaati Örneği, tərcümə edən: Adnan Demircan, İstanbul: Beyan Yayınlan, 1997.
CÜRCANİ, Seyyid Şərif, Kitəbu ’t-tə’rifat, “əhlu’l-qiblə” maddəsi, tərcümə edən: Arif Erkan, İstanbul, 1997.
CÜRCANİ, Seyyid Şərif, Şərhu’l-Məvaqif təhqiq edən: Mahmud Ömər.
əd-Dimyati, Beyrut, 1997/1419, C. 8.
DARİMİ, Əbu Səid Osman ibn Xalid, ər-Radd alə'l-Cəhmiyyə, nəşredən. Gösta Witestam, Leiden 1960.
ƏBU DAVUD, Süleyman ibn əl-Əş’as ibn İshaq Sicistani, Sünən, təhqiq edən: Səid Muhamməd əl-Liham, Beyrut, 1410/1990, C. 2.
ƏBU HƏNİFƏ, Nu’man ibn Sabit, əl-Fiqhu’l-əkbər, Şərhu’l-Fiqhi i-əkbərAə birikdə, təhqiq edən: Muhamməd Bədruddin Əbu Firas ən-Na'sani, Qahirə, 1323.
İBN HƏNBƏL, Əbu Abdullah Əhməd ibn Muhamməd Şeybani Mərvəzi, Müsnəd, 111, 120: Tirmizi, Sünən, “iman”, 18.
ƏŞƏRİ, Əbu’l-Həsən, Məqalətu’l-islamiyin, türkcəyə tərcümə edənlər: Mehmet Dalkılıç-Ömer Aydın, İstanbul, 2005.
GÜRHAN, Mine, Tanrıbilm Açısındctn Tekfir, yayınlanmamış magisatratura işi, Fırat Universiteti Sosyal Bilİmler Enstitüsü Temel İslam Bilimleri Anabilim Dah-Kelam Bilim Dalı, Elazığı-Türkiyə, 2006.
HİLLİ, Mühəqqiq, Şəraiu’l-İslam fi məsəili ’l-halal və 'l-haram, Qum, 1409, C. 1.
http://ibn-jebreen.com/ftawa.php?view=vmasal&subid=12869&parent=3959.
XAMİS,Əbdüləziz,“əl-Aləqa beynə’ş-şia və’t-təyyari’s-sələfı”, http://www.aljazeera.net/NR/exeres/362A6361-D95E-4406-98B8-8FCECAD8232B.htm.
XOMEYNİ, Ruhullah Musəvi, Kitabu’t-təhara, C. 3, Qum, 1409.
İBN BAZ, Əbdüləziz, Məcmuu fətcıva, http://www.binbaz.org.sa/book/m005.pdf, C. 5.
İBN BƏDRUDDİN, Hüseyn, əl-İqdu’s-səmin fi mə’rifəti rabbi 'i-aləmin, təhqiq edən: M. Yəhya Salim İzzan, Səna, 1415.
İBN əl-Əş’as, Abdullah, Qasidətu Abdillah ibn əl-Əş 'as, təhqiqi edən: Mahmud Muhamməd əl-Həddad, əl-Riyad, 1408.
İBN HAZM, Əbu Muhamməd Əli ibn Əhməd ibn Səid ibn Hazm əl-Əndəlusi əl-Qurtubi, əl-Fasl fi ’l-miləl və’l-əhva və’n-nihal, təhqiq edənlər: Muhamməd İbrahim Nasr-Abdurrahman Umeyra, üçüncü nəşr, Beyrut, 1996 1416, C.3.
İBN KAMAL, Şəmsəddin Əhməd, Risalə fi təkfiri ’r-ravafiz, Xamsu rasəil fi ’l-firaq və 'l-məzahib adlı əsərin içində, təhqiq edən: Seyid Bağçıvan, Darussəlam, tarixsiz.
İBN MACƏ, Əbu Abdullah Muhamməd ibn Yezid Macə əl-Qəzvini, Sünən, təhqiq edən: Muhamməd Fuad Əbdulbaqi, Beyrut: Darul-fıkr, tarixsiz, C. 2.
QARAMƏLİKİ, Muhamməd Həsən, Kəlame fəlsəfi, Qum, hicri-şəmsi 1383.
QARİ, ƏLİ, Şəmmu’l-avariz fi zəmmi ’r-ravafiz, təhqiq edən: Məcid əl-Xəlifə, 1425.
QƏZZALİ, Əbu Hamid, Faysalu’t-təfriqa beynə’l-İslam və’zənadiqa, Rasəihı İ-Gazzali içində, Beyrut: Daru’l-kutubi’l-ilmiyyə, 1997, C. 3.
QOLPAYEQANİ,, Kitabu ’t-təhara, Qum: Matbaatu Seyyidi’ş-şühəda, tarixsiz.
ÖZ, Mustafa, “Ezarika”, DİA, C. 12.
ÖZLER, Mevlüt, İslam Düşüncesinde 73 Fırka Kavramı, İstanbul, 1996.
RAZİ, Fəxrəddin, əl-Muhassal, Təlxisu ’l-MııhassalAə. birlikdə, Beyrut, 1985/1495.
SABUNİ, Nurəddin, Maturidiyye Akaidi (əl-Bidayə fi Usuliddiri), təecümə edən: Bekir Topaloğlu, Ankara/ 2005.
SEYYİD ŞƏRAFUDDİN, Əbdülhüseyn, Əcvibətu məsaili Carullah, Sayda (Livan): Matbaatu’l-irfan, 1373.
SƏBZƏVARİ, Məhəmmədbaqir, Kifəyətu’l-əhkam, İsfahan, tarixsiz. Zəxiratu ’l-məad fi şərhi i-irşad, Muəssəsətu Ali’l-beyt li ihyai’t-turas, tarixsiz.
SÜBHANI, Cəfər, əl-Bııhus fi ’l-miləl və’n-nihal, Qum, 1426, C. 1.
SÜBHANI, Cəfər, ol-İlahiyyat ala hudə i-kitab və’s-sunnə və’l-aql, hazırlayan: Həsən Muhamməd Məkki əl-Amili, Qum, 1426, C. 4.
ŞEYX MÜFİD, Əvailıı’l-məqalat fi ’l-məzahibi ’l-muxtarat, təhqiq edən: Mehdi Mühəqqiq, Tehran, 1413.
ŞEYX SƏDUQ, əl-Hidayə, Qum, 1418, Qum, 1418.
ŞƏHİDİ SANİ, Zeynuddın əl-Amili, Məsaliku ’l-əfham ilə tənqihi Şəraii İ-İslam, Qum, 1416, C.7.
ŞƏHRİSTANİ, ƏbuT-Fəth, əl-Miləl və 'nihal, təhqiq edənlər: Əmir Əli Muhənna və Əli Həsən əl-Fa’ur, Beyrut, 1421/2001, C.l.
ŞƏRİF əl-Mürtəza, əl-İntisar, Qum, 1415.
TƏFTƏZANİ, SYduddin, Şərhu İ-Məqasid, təhqiq edən: Abdurrahman Umeyra, 1989. C. 5.
TUSİ, Əbu Cəfər, əl-İqtisadıı i-hadi ilə tariqi 'r-raşəd, Qum, 1400.
TUSİ, Nəsirəddin, Təcridu i-etiqad, təhqiq edən: M. Cavad Hüseyni Cəlali, Qum, 1986/ 1406.
TUSİ, Nəsirəddin, Təlxisu’l-Muhassal, Beyrut, 1985/1405.
ÜZÜM, İlyas, “mezhep”, DİA, Ankara, 2004, C. 29.
WATT, William M., İslam Düşüncesinin Teşekkül Devri, çev.
Ümumilikdə 53 istinad var.
Daha Çox İstinadı Göstər
Endirin
Məqalə Məlumatları
- Məqalə Növü Articles
- Təqdim Edildi aprel 30, 2009
- Yayımlanıb aprel 30, 2009
- Nömrə № 11(11) Aprel 2009
- Bölmə Articles